ΗΛΕΙΑ: ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ

Με τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους τον 19ο αιώνα, η νεοκλασική αρχιτεκτονική ευρίσκει γενική αποδοχή σε ολόκληρη την Ελλάδα. Τα αρχαία ελληνικά μνημεία γίνονται πρότυπα για τους αρχιτέκτονες, Έλληνες και Ευρωπαίους, που σχεδίασαν τα κτήρια της Αθήνας και πολλών επαρχιακών πόλεων. Εδώ θα σας παρουσιάσουμε δημόσια κτήρια, εκκλησίες, πλούσια αρχοντικά αλλά και ταπεινά σπίτια, που δίνουν μία εικόνα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής στην Ηλεία.

Το 1961 ο καθηγητής και Διοικητής της Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος Στρατή Ανδρεάδης χρηματοδότησε την δημιουργία ενός φωτογραφικού αρχείου με τα Νεοκλασικά κτίρια της Ελλάδος (Το αρχείο περιλαμβάνει περίπου 4.000 φωτογραφίες νεοκλασικών κτιρίων από όλη την Ελλάδα). Επικεφαλής της ομάδας ήταν ο διαπρεπής Αρχιτέκτονα και αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλός (διδάκτωρ της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. και επίτιμος καθηγητής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα) μαζί με την βοηθό του Δρ. αρχαιολόγο και εξειδικευμένη στη Νεοκλασική Αρχιτεκτονική κ. Αγγελική Κόκκου συνοδευόμενοι, εκ περιτροπής, από τους φωτογράφους Δημήτρη Παπαδήμο, Μανώλη Βερνάρδο, Γεράσιμο (Μάκη) Σκιαδαρέση και Μαρίκα Τότσικα – Μανουσάκη. Σχεδόν επί μια δεκαετία γύρισαν και φωτογράφησαν και διέσωσαν τουλάχιστον φωτογραφικά χιλιάδες δημόσια και ιδιωτικά κτίρια και μνημεία σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Το 1961 και 1971 επισκέφτηκαν την Ηλεία και φωτογράφησαν μερικά σπουδαία κτίρια που δυστυχώς πολλά δεν υπάρχουν σήμερα.

Παρακάτω παρουσιάζουμε φωτογραφίες κτιρίων από τον Πύργο, Αρχαία Ολυμπία, Λεχαινά, Πελόπιον, Κρέστενα, Ανδραβίδα και Αμαλιάδα.

Οι ονομασίες των οδών είναι της εποχής της φωτογράφησης.

ΠΥΡΓΟΣ

Το κτήριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού Πύργου βρίσκεται πλησίον της οδικής εισόδου της πόλης από την Πάτρα.

Πρόκειται για αξιόλογο κτήριο με νεοκλασικά στοιχεία. Στεγάζεται με κεραμοσκεπή και κατασκευάστηκε κατά τη δεκαετία 1880-1890.

Οδός Υψηλάντου

Φωτό Μανώλης Βερνάρδος 1971

Αρχαιολογικό Μουσείο Πύργου- Δημοτική Αγορά

Πρόκειται για διώροφο αξιόλογο νεοκλασικό κτίριο με υπόγειο και εσωτερικό αίθριο που χτίστηκε γύρω στο 1890. Στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της, η αγορά ήταν ξύλινη. Το 1889 με πρωτοβουλία του δημάρχου Πέτρου Αυγερινού αποφασίστηκε η διάθεση 200 χιλιάδων δραχμών για την ανέγερση λιθόκτιστης αγοράς στο ίδιο σημείο. Στις 13 Ιανουαρίου 1890 ξεκίνησαν επίσημα οι εργασίες για την κατασκευή της νέας δημοτικής αγοράς. Την μελέτη του έργου επιμελήθηκε ο Γερμανός αρχιτέκτονας Ερνέστο Τσίλλερ. Είναι αναμφισβήτητα το πιο σημαντικό διατηρητέο κτίριο της πόλης. Περιλαμβάνει όλο το τετράγωνο. Έχει συμμετρικά στοιχεία, αλλά οι όψεις του είναι διαφορετικές.

Το 1966 κηρύχθηκε ως μνημείο

Το 1967 ο Δήμος το παρεχώρησε στην αρχαιολογική Υπηρεσία για να γίνει Μουσείο.

Φωτογραφίες Δ. Παπαδήμος 1961

Φωτό: Μανώλης Βερνάρδος 6/1971

Ωδείο - Θέατρο Απόλλων

Είναι δωρεά του κτηματία Σωκράτη Συλλαϊδόπουλου και κατασκευάστηκε τη χρονική περίοδο μεταξύ 1878 - 1900. Λειτουργεί ως χώρος θεάτρου και πολιτιστικών εκδηλώσεων και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Με τη μνημειακή όψη του και την επιμελημένη και ενδιαφέρουσα μορφολογία του (επενδυμένες με μάρμαρο παραστάσεις με μαρμάρινα επίκρανα διακοσμημένα με ανθέμια) αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής του τελευταίου τετάρτου του 19ου αιώνα.

Εις το υπέρθυρο υπάρχει επιγραφή «ΕΠΙ ΔΗΜΑΡΧΟΥ Π. ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ ΑΩΟΗ» (ΑΩΟΗ=1878)

Φωτογραφίες Μανώλη Βερνάρδου 6/1971

Άγιος Διονύσιος Ζακύνθου

28ης Οκτωβρίου

Φωτογραφίες Μανώλη Βερνάρδου 6/1971

Ιερά Μητρόπολη Ηλείας

28ης Οκτωβρίου 52-54 και Μυστρά

Φωτογραφία Μανώλη Βερνάρδου 6/1971

Νοσοκομείο Πύργου ΑΘ. Χ. ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ

Φωτογραφίες Μανώλη Βερνάρδου 6/1971

Κιλκίς και Γορτυνίας

Πέλοπος 6β


Θ. Κολοκοτρώνη 15 και Διάκου

Διάκου 5

Λυκούργου Κρεστεντίου 19

Λυκούργου Κρεστέντίου & Θ. Κολοκοτρώνη 8

Αυγ. Πετραλιά 3

Λυκούργου Κρεστεντίου αρ.11

Το αέτωμα και τα υπεράνω των παραθύρων γείσα είναι από ξύλο.

Ερνεσ. Κουρτίου & Πλατεία Αυγερίου

Κ. Κανάρη & Ερν. Κουρτίου 1

Πλατεία Αυγερίου. Οδός Κων/νου Κανάρι και Ερνέστου Κουρτίου

Ερμού 121Α

Ερμού

Ομήρου & Π.Πατρων Γερμανού 15

Παλαιού Πατρών Γερμανού 5

Κάτω εσωτερικός διάκοσμος οροφής

Πλ. Ηρώων & 28ης Οκτωβρίου 2

Πατρών 18 και Αχιλλέως. Οικία πριν γίνει το Ξενοδοχείον 'ΕΜΠΟΡΙΚΟΝ"

Οι φωτογραφίες των παραπάνω οικιών είναι του φωτογράφου Μανώλη Βερνάρδου 6/1971

Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από παλαιότερες χρονολογίες και προέρχονται από διάφορα αρχεία και διαδίκτυο.

Πύργος 1914 γιορτή Ανθεστηρίων

1882 Πρόταση δια το σχεδιασμό του Μουσείου ΟΛΥΜΠΙΑ (Ερν. Τσίλερ). Θα εγένετο δαπάνη Α. Συγγρού που όμως δεν εξετέλσθη. (Φωτό Μ. Βερνάρδου 1966 απο σχέδιο Εθνικής πινακοθήκης)

Κάτω η κάτοψη της ιδίας πρότασης.

Η ανέγερση του Μουσείου των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας ξεκίνησε το 1886, το οποίο πριν ανοίξει τις πύλες του με αυτό τον τίτλο ήταν γνωστό ως Παλαιό Μουσείο ή Σύγγρειον, ολοκληρώθηκε στα 1888 και ήταν το πρώτο επαρχιακό Μουσείο που κτίστηκε στην Ελλάδα, με δωρεά του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού. Τα πολυάριθμα ευρήματα από το ιερό της Ολυμπίας ήταν ο λόγος ανέγερσής του. Τα αρχιτεκτονικά σχέδια του νεοκλασικού οικοδομήματος έκαναν οι Γερμανοί αρχιτέκτονες F. Adler και W. Dorpfeld, οι οποίοι άλλωστε είχαν συνδέσει το όνομά τους με τις ανασκαφές της Ολυμπίας, που είχαν ήδη αρχίσει από το 1875.